U izvještaju Evropske komisije iz 2023. godine pod nazivom „Nasilni ekstremizam i sport na zapadnom Balkanu“ upozorava se na zabrinjavajući trend zloupotrebe sportskih aktivnosti u svrhu radikalizacije mladih. Posebna pažnja posvećena je borilačkim sportovima i airsoft klubovima, za koje se navodi da u pojedinim sredinama djeluju pod uticajem radikalizovanih pojedinaca te predstavljaju potencijalni sigurnosni rizik za Bosnu i Hercegovinu i širu regiju.
Ova tema ponovo je postala aktuelna nakon nedavnog airsoft takmičenja u jednoj srednjobosanskoj opštini, gdje je ikonografija učesnika izazvala uznemirenje u javnosti. Lokalni zvaničnici tom prilikom naveli su da se airsoft može posmatrati i kao „vrsta vojne obuke“, što je dodatno pojačalo osjetljivost javnosti.
Vizuelni identitet takmičara kod mnogih je pobudio osjećaj nelagode, jer je podsjećao na islamističke ekstremističke formacije koje su tokom posljednjeg rata ostavile duboke rane u srednjoj Bosni. Riječ je o području u kojem su tokom sukoba teško stradali i Hrvati i Srbi – desetine hiljada ljudi protjerano je iz svojih domova, mnogi su zatočeni, odvedeni u nepoznato i ubijeni. Stradanja su bila obostrana: dok je oko 15.000 Hrvata protjerano, brojni su pogubljeni, mučeni ili zatvoreni, isto se dešavalo i Srbima, koji su takođe ubijani i nasilno protjerivani. Mnoge žrtve do danas nisu pronađene, što dodatno pojačava osjetljivost javnosti na svaki simbol koji podsjeća na ekstremističku ikonografiju.
Savremeni sigurnosni rizik time je još izraženiji, imajući u vidu činjenicu da su stotine, a prema procjenama i hiljade građana Bosne i Hercegovine i zemalja Zapadnog Balkana tokom protekle decenije odlazile na sirijska i iračka ratišta da se bore za Islamsku državu i druge terorističke organizacije. Te grupacije su postale sinonim za brutalne, antiljudske i bezumne zločine – kako protiv civila i čovječnosti, tako i protiv kulturno-istorijskog nasljeđa. Ovaj podatak jasno pokazuje da rizik radikalizacije nije pretjerivanje, već realnost potvrđena međunarodnim i regionalnim sigurnosnim analizama.
Izvještaj Evropske komisije navodi da se airsoft i borilački sportovi u pojedinim dijelovima Federacije BiH zloupotrebljavaju za indoktrinaciju i regrutaciju mladih. U dokumentu je zabilježeno da u tom entitetu djeluje više od 40 airsoft klubova, a među njima se izdvajaju oni za koje se navodi da su u povezanosti sa radikalizovanim pojedincima.
Posebno je naglašeno da su najranjiviji maloljetnici – mladi koji u klubove dolaze pod izgovorom savladavanja sportskih vještina. Dok sport može biti afirmativan i doprinositi razvoju discipline, timskog duha i zdravog društvenog ponašanja, zloupotreba sportskih aktivnosti može postati prikriveni mehanizam radikalizacije.
U dokumentu se upozorava i na širu pojavu: povezanost klubova borilačkih vještina i navijačkih grupacija s ekstremističkim strukturama na zapadnom Balkanu. Bosna i Hercegovina, naročito Federacija BiH, označena je kao područje u kojem je ovaj fenomen posebno izražen, a mladići tinejdžerskog uzrasta spominju se kao najčešće mete ekstremističkih narativa i huliganskih mreža.
