Politička scena Republike Srpske suočava se s mogućim presedanom: opozicija ozbiljno razmatra opciju da uopšte ne izađe na prijevremene izbore za predsjednika Republike Srpske, zakazane za 23. novembar 2025. godine. Ukoliko se to dogodi, biće to prvi put u višepartijskoj istoriji ovog entiteta da opozicija u potpunosti odustane od borbe za najvišu funkciju.
Iako je Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine već započela sve potrebne pripreme – uključujući objavu izbornih rokova, otvaranje kandidatura i raspodjelu 6,4 miliona KM za realizaciju izbora – opozicione stranke, prije svih SDS, PDP i Lista za pravdu i red Nebojše Vukanovića, još vagaju da li će se uopšte uključiti u trku.
Podijeljeni lideri, slabi izgledi
Do prije samo nekoliko sedmica činilo se da opozicija želi iskoristiti priliku – lideri poput Igora Crnatka pozivali su na ofanzivu, a Vukanović je najavljivao spremnost, uz uslov da SDS ponudi svog kandidata. Međutim, unutar opozicionog bloka došlo je do promjene raspoloženja, i to, kako saznaje portal Avaz, nakon uvida u niz istraživanja javnog mnijenja koja pokazuju kontinuiranu podršku politici koju vodi Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD).
Prema tim analizama, SNSD – bez obzira na sve političke i pravne izazove – i dalje ima stabilnu bazu podrške. Opozicija, s druge strane, i dalje djeluje fragmentisano i bez zajedničkog fronta. Ideja da se okupe lideri poput Jelene Trivić, Draška Stanivukovića i Vukanovića djeluje kao politička fikcija u ovom trenutku.
– Ako se opozicija ne složi oko jednog snažnog kandidata, izlazak na izbore može imati katastrofalan rezultat – upozorava politički analitičar iz Banjaluke, dodajući da bi poraz dodatno demoralisao ionako rascjepkano opoziciono biračko tijelo.
SNSD mijenja taktiku
Zanimljivo je da je SNSD, iako je prvobitno zauzeo čvrst stav o bojkotu prijevremenih izbora, ipak pokazao spremnost da u njima učestvuje. Posljednja sjednica Narodne skupštine Republike Srpske otkrila je da se u partiji Milorada Dodika vodi unutrašnja debata: ostati dosljedan bojkotu i ostaviti teren opoziciji, ili se racionalno uključiti i osigurati nastavak političke dominacije?
Upravo ta druga opcija, čini se, prevladava. SNSD, kao politička mašinerija sa decenijama iskustva, rijetko propušta priliku da ojača institucionalni položaj, a izborna trka – čak i ako djeluje rizično – može se pretvoriti u novi vid političke konsolidacije.
Bošnjački glasovi kao faktor?
Dodatnu komplikaciju donosi pitanje glasova Bošnjaka u Republici Srpskoj, koji bi u slučaju snažnog opozicionog kandidata mogli biti presudni. Međutim, bez zajedničkog imena i bez jedinstvene platforme, teško je očekivati da će opozicija mobilisati značajniju podršku izvan sopstvenih tradicionalnih baza.
Rokovi teku, odluka se čeka
Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine je objavila kalendar izbornih aktivnosti. Politički subjekti imaju rok da se prijave do 29. septembra, koalicije od 6. do 7. oktobra, dok se kandidature za predsjednika Republike Srpske mogu podnositi od 10. do 14. oktobra, zaključno u 16.00 časova.
Uprkos formalnim rokovima, prava nepoznanica i dalje ostaje: hoće li opozicija iskoristiti ustavni okvir i okušati se u političkom nadmetanju, ili će, po prvi put, svjesno prepustiti poziciju bez borbe?
Izvori:
Centralna izborna komisija BiH
Avaz.ba
Narodna skupština Republike Srpske
RTRS
Analitičari i izvori bliski opozicionim strankama
