Sjeme radikalnog islama, koje je niklo tokom devedesetih godina u Bosni i Hercegovini, danas je izraslo u globalni problem koji ostavlja krvavi trag širom Evrope. Najnoviji primjeri iz Njemačke, Švajcarske i drugih zemalja potvrđuju da su balkanski prostori, a naročito BiH, postali plodno tlo za ideološki, kadrovski i logistički razvoj ekstremnih islamističkih struktura.
U Njemačkoj je nedavno uhapšen dvadesetsedmogodišnji državljanin BiH zbog sumnje da je finansirao terorističke aktivnosti u saveznoj pokrajini Sjeverna Rajna-Vestfalija. U isto vrijeme, švajcarske vlasti su podigle optužnice protiv dvojice muškaraca – jednog sa Kosova i drugog iz Sjeverne Makedonije – zbog širenja ideologije Islamske države i pokušaja vrbovanja mladih za džihadistički pokret.
Radikalne ideje sve češće se šire putem interneta, a prema podacima Europola, više od 2.000 portala i profila na društvenim mrežama služe za propagandu i regrutaciju, naročito među maloljetnicima. Uz emocionalno nabijene narative o “žrtvama” i “borbi za pravdu”, ekstremisti vješto manipulišu osjetljivim periodima adolescencije, nudeći mladima identitet, pripadnost i “viši cilj”.
Stručnjaci upozoravaju da je BiH, nekada uvoznik ideologije političkog islama, sada postala njeno evropsko središte. Prema riječima Dušana Pavlovića iz Centra za društveno-politička istraživanja, ideologija Muslimanskog bratstva prisutna je u BiH još od tridesetih godina prošlog vijeka, ali je svoj operativni zamah doživjela tokom rata devedesetih. Od tada, kaže on, BiH postaje platforma za politički i vjerski ekstremizam u Evropi.
Poseban problem, smatra Pavlović, predstavlja to što se ove ideologije često preklapaju i djeluju usklađeno – bez obzira na to što su šiitske i sunitske frakcije na drugim ratištima zakleti neprijatelji. U BiH, tvrdi on, zajedno djeluju pristalice Muslimanskog bratstva, vehabije, simpatizeri Irana, ali i elementi koji podržavaju Hamaš i Hezbolah.
Iako postoji određeni broj ljudi u BiH koji se protive radikalizaciji, oni su, kako ocjenjuju analitičari, u manjini i bez političke moći da zaustave širenje ekstremizma. Pritom, mnoge od ovih grupa uživaju prećutnu ili čak otvorenu podršku određenih političkih struktura, što dodatno komplikuje bezbjednosnu situaciju.
Na sve češće pitanje – zašto zapadne zemlje ignorišu opasnosti koje dolaze iz BiH – Pavlović odgovara da se radi o neobičnoj koincidenciji interesa između globalističkih i islamističkih agendi, koje zajedno potiskuju tradicionalne evropske vrijednosti. Kao posljedicu takve politike navodi primjer stvaranja bošnjačke nacije uz podršku Zapada, što, prema njegovim riječima, može imati dugoročne destabilizujuće efekte po cijeli kontinent.
Poseban izazov predstavlja i prisustvo stranih organizacija poput iranskog Hezbolaha, čiji tragovi, prema nekim zapadnim bezbjednosnim izvorima, vode do BiH. Bivši američki guverner Rod Blagojević i analitičar Maks Primorac u svojim izjavama upozoravaju na prisustvo iranskih struktura u BiH, koje djeluju po istom modelu kao i na Bliskom istoku – tiho, organizovano i s jasnim ciljem.
Zabrinjavajuće je i prisustvo turske ultranacionalističke organizacije „Sivi vukovi“, koja je zabranjena u nekoliko zemalja EU zbog ekstremističke ideologije, ali u BiH nesmetano djeluje i širi svoj uticaj, često uz podršku političkih figura iz Sarajeva.
Sve ukazuje na to da je BiH postala epicentar jednog šireg, ideološki motivisanog i potencijalno veoma opasnog pokreta, čiji se pipci sve više šire ka srcu Evrope. Ako međunarodna zajednica ne prepozna opasnost i ne reaguje blagovremeno, rizik od daljih radikalizacija i terorističkih akcija na evropskom tlu biće sve veći.
