Vatikan je jutros potvrdio vijest koja je odjeknula planetom: papa Franjo, rođen kao Horhe Mario Bergoljo, preminuo je u 88. godini života. Odlazak 226. poglavara Rimokatoličke crkve i suverena Vatikana označio je kraj jednog od najneobičnijih i najprizemnijih pontifikata u modernoj istoriji.
Njegova smrt pokrenula je vjekovima utvrđen proces tranzicije vlasti u Katoličkoj crkvi – od formalnog proglašenja smrti i gašenja “Ribarevog prstena”, do sahrane i priprema za konklavu koja će iznjedriti novog papu.
Od fabrike do Vatikana
Rođen 17. decembra 1936. u Buenos Ajresu, kao dijete italijanskih migranata, Bergoljo nije od početka hodio stazom sveštenstva. Školovao se za industrijskog hemičara, radio kao izbacivač u noćnom klubu, volio je tango, imao simpatije – sve do presudnog susreta sa jednim sveštenikom koji ga je naveo da preispita svoj put. Već sa 32 godine bio je zaređen, a sa samo 36 postaje poglavar jezuitske provincije u Argentini.
Tokom burnih godina argentinske diktature – tzv. “Prljavog rata” – prošao je kroz unutrašnju preobrazbu. Od ambicioznog konzervativca, kako ga opisuju iz tog perioda, izrastao je u sveštenika dubokog saosjećanja, bliskog običnom čovjeku.
Izbor za papu i pontifikat drugačijeg kova
Nakon istorijske ostavke Benedikta XVI, kardinali su 13. marta 2013. izabrali Bergolja za papu – prvog iz redova isusovaca, prvog iz Amerike i prvog neevropskog pontifika nakon više od milenijuma. Ime Franja odabrao je u čast svetog Franje Asiškog, uz poruku: „Ne zaboravi siromašne.“
U svom pontifikatu odbacio je mnoge raskoši papinske službe: nije se uselio u tradicionalne apartmane, već je živio u skromnoj sobi u Domu Svete Marte. Umjesto crvenih cipela, nosio je crne. Umjesto pompeznih titula, nazivao se “biskupom Rima”.
Njegova jednostavnost i iskrenost brzo su ga približile vjernicima širom svijeta. Mnogi su govorili o “Franjinom efektu” – duhovnom pomaku koji je unio svježinu i ljudskost u samu srž Crkve.
Otvorenost i hrabrost
Papa Franjo ostao je upamćen po svom inkluzivnom i često hrabrom pristupu društveno osjetljivim temama. Posebnu pažnju izazvala je njegova izjava iz 2013. godine, kada je, odgovarajući na pitanje o homoseksualnim sveštenicima, rekao: “Ako je neko gej, traži Gospoda i ima dobru volju – ko sam ja da sudim?”
Kasnije je otišao i korak dalje, osudivši kriminalizaciju homoseksualnosti kao “nepravdu” i poručivši da su svi ljudi, bez obzira na seksualnu orijentaciju, “Božja djeca”.
Posljednji dani i početak nove epohe
Papa je posljednje nedjelje života proveo u rimskoj bolnici Gemeli, gdje je 14. februara hospitalizovan zbog ozbiljne respiratorne infekcije, zakomplikovane dvostrukom upalom pluća. Ljekari su učinili sve da ga stabilizuju, ali je srce Svetog Oca jutros prestalo da kuca.
Njegova smrt formalno je potvrdio kamerlengo, koji sada preuzima upravljanje Vatikanom tokom perioda “sede vacante”. Po ustaljenom protokolu, uništen je papin prsten kako bi se spriječila bilo kakva zloupotreba. U narednim danima biće organizovana sahrana, a potom konklava na kojoj će kardinali izabrati njegovog nasljednika.
Papa će biti sahranjen u kripti Bazilike Svetog Petra, pored svojih prethodnika.
Nasljeđe čovjeka koji je birao blizinu
U vremenu polarizacija, nesigurnosti i gubitka povjerenja, papa Franjo ostavio je za sobom poruku nade, jednostavnosti i čovječnosti. Njegova smirenost, humor i odmjerenost nisu bili slabosti, već snaga čovjeka koji je vjerovao da se Crkva mora spuštati među ljude – ne da bi bila manja, nego da bi bila bliža.
