Aktuelni predsjednik Sjedinjenih Američkih Država Donald Tramp ponovo je skrenuo pažnju svjetske javnosti na krizu u Venecueli, pozivajući sve avio-kompanije da vazdušni prostor iznad te zemlje smatraju potpuno zatvorenim. „Svim avio-kompanijama, pilotima, dilerima droge i trgovcima ljudima, molimo vas da vazdušni prostor iznad i oko Venecuele smatrate potpuno zatvorenim“, poručio je Tramp na društvenoj mreži „Socijalna istina“.
Ova kratka izjava ponovo je otvorila pitanje mogućeg zaoštravanja američke politike prema Venecueli, ali i podsjetila na višegodišnje rasprave o interesnim grupama koje utiču na politiku SAD-a prema Karakasu. Iako se u javnosti često govori o ideološkim i političkim razlozima, stvarni odnosi moći daleko su kompleksniji i obuhvataju energetske, strateške, ekonomske i geopolitičke faktore.
Venecuela posjeduje najveće dokazane rezerve nafte na svijetu, zbog čega je decenijama bila u fokusu globalnih energetskih aktera. Interes američkog energetskog sektora, koji je još tokom 20. vijeka imao dominantnu ulogu u naftnoj industriji Venecuele, ostao je prisutan i nakon nacionalizacija i političkih preokreta. U Vašingtonu se posebno prati rastuće prisustvo kineskih i ruskih kompanija u venecuelanskom naftnom sektoru, što dodatno pojačava pritisak da se uspostavi nova ravnoteža u regionu.
Važnu ulogu u kreiranju političkog okvira imaju i američki think-tank centri, lobističke organizacije i političke grupe povezane s latinoameričkom dijasporom, naročito u Floridi. Oni godinama zagovaraju oštriji pristup prema Karakasu, argumentujući ga borbom protiv autoritarizma, kriminalnih mreža i stranog uticaja. Njihovi stavovi često oblikuju javni diskurs i otvaraju politički prostor za restriktivne mjere ili jačanje pritiska.
U pozadini se nalazi i strateški aspekt. Venecuela je posljednjih godina prihvatila vojnu i obavještajnu saradnju sa Rusijom, ali i ekonomsko-tehnološka ulaganja Kine. Za američke geopolitičke planere to predstavlja direktan izazov, jer Latinska Amerika i dalje ostaje prostor na koji se primjenjuje doktrina Monroa – princip po kojem veliki rivali SAD-a ne bi smjeli da stiču duboke uporišne tačke u zapadnoj hemisferi.
Iako ne postoje javno dostupni dokazi da pojedine američke korporacije zagovaraju vojnu intervenciju, mnogo je interesnih linija koje utiču na oštriji politički ton Vašingtona prema Venecueli. Pristup vazdušnom saobraćaju, sankcije, pritisci u međunarodnim institucijama i diplomatsko izolovanje dio su šire strategije čiji je cilj suzbijanje uticaja rivalnih sila i obnavljanje američke ekonomske i političke dominacije u regionu.
Trampova poruka o „zatvorenom nebu“ tako dobija dodatnu težinu – ne samo kao upozorenje pilotima, već i kao signal o nastavku politike pritiska. Ona se uklapa u širu sliku u kojoj se prepliću energetski interesi, geopolitičke ambicije i unutrašnje političke dinamike SAD-a, dok Venecuela ostaje jedna od ključnih tačaka globalnog nadmetanja velikih sila.
