Evropske države, predvođene Njemačkom, najavile su snažno povećanje vojnih budžeta, u svjetlu rastućih bezbjednosnih izazova i geopolitičkih napetosti. Njemačka, kao najveća evropska ekonomija, planira izdvajati čak pet odsto svog bruto domaćeg proizvoda za odbranu – potez bez presedana u poslijeratnoj istoriji te zemlje.
Ovu najavu potvrdio je njemački ministar spoljnih poslova Johan Vadeful na sastanku NATO-a u Antaliji, istakavši da je cilj Njemačke da stvori „konvencionalno najjaču vojsku u Evropi“.
Bundesver trenutno broji oko 182.000 vojnika, a planirano je povećanje na 240.000 do 2031. godine. Berlin je već usvojio poseban fond od 100 milijardi evra za modernizaciju vojne opreme, unapređenje digitalizacije i zamjenu zastarjelih sistema, uključujući tenkove, avione i ratne brodove.
Ipak, stručnjaci upozoravaju da bi ovako drastičan porast izdvajanja mogao stvoriti pritisak na javne finansije i izazvati političke podjele u zemlji, prenosi Deutsche Welle.
Poljska jača kao istočni bedem Evrope
Varšava ne zaostaje. Poljska je već dostigla izdvajanje od 4,12% BDP-a za vojsku, što je najviši nivo u Evropskoj uniji. Ambicija joj je jasna – postati najmoćnija kopnena sila kontinenta.
Poljske oružane snage trenutno broje oko 150.000 ljudi, uz cilj da se taj broj udvostruči do 2035. godine. U sklopu masovne modernizacije, Poljska je naručila stotine tenkova iz Južne Koreje i Sjedinjenih Američkih Država, kao i najsavremenije borbene sisteme, uključujući HIMARS raketne platforme i F-35 avione.
Dok je kopnena vojska u usponu, mornarica ostaje slabija komponenta poljskih snaga.
Francuska – evropska nuklearna sila sa globalnim ciljevima
Pariz, kao jedina nuklearna sila unutar Evropske unije, već godinama gradi vojnu nezavisnost i globalnu projekciju moći. Francuske oružane snage čine oko 203.000 vojnika, uz značajnu podršku rezervista i žandarmerije.
Zahvaljujući snažnoj domaćoj industriji, Francuska ima sopstvenu proizvodnju borbenih aviona i nosača aviona, među kojima se ističe nuklearni nosač „Šarl de Gol“. Predsjednik Emanuel Makron od dolaska na vlast snažno podržava ulaganja u vojni sektor, posebno nakon početka rata u Ukrajini.
Britanija balansira između ambicija i ograničenja
Velika Britanija ulaže oko 2,4% BDP-a u vojsku, fokusirajući se na visoku tehnologiju, uključujući dronove i vještačku inteligenciju. Kraljevska mornarica posjeduje dva nosača aviona, iako je samo jedan trenutno aktivan.
Britansko vazduhoplovstvo, potpomognuto avionima F-35B, predstavlja jednu od najmodernijih sila u Evropi. Ipak, ukupno stanje britanske vojske – sa oko 140.000 pripadnika – izaziva zabrinutost zbog njene veličine i zavisnosti od američke tehnologije, posebno u oblasti nuklearnog naoružanja.
Italija modernizuje snage, ali ostaje ranjiva na kopnu
Italija troši relativno skromnih 1,49% BDP-a na odbranu, ali najavljuje povećanje budžeta i sveobuhvatnu modernizaciju. Premijerka Đorđa Meloni poručila je da će se fokusirati na jačanje kopnenih snaga, koje se smatraju najzastarjelijim segmentom italijanske vojske.
Rim je već naručio više od hiljadu novih tenkova od njemačkog „Rajnmetala“, dok mornarica i vazduhoplovstvo ostaju najjače karike, sa dva nosača aviona i modernom flotom borbenih aviona.
Zajednička ambicija: vojna samostalnost Evrope
Zajednički imenitelj svih ovih planova jeste težnja ka većoj evropskoj samostalnosti i otpornosti, posebno u kontekstu sve neizvjesnijeg globalnog poretka. Dok ruski rat protiv Ukrajine i dalje traje, Evropa sve odlučnije gradi sopstvenu bezbjednosnu arhitekturu, svjesna da snaga više nije luksuz, već nužnost.
